Ο προφορικός λόγος στην εποχή της εικόνας

 

 

Ο προφορικός λόγος  στην εποχή της εικόνας

-        απόσπασμα από τα Παραρτήματα της μεθόδου Φανταστικά Τοπία – 45 Κινήσεις για την Αφήγηση

 

Τείνουν όλα  να γίνουν οθόνη; Αυτός είναι ένας προβληματισμός που διατυπώνεται συχνά στις μέρες μας και μάλλον δίκαια

Είμαστε πλέον περισσότερο δέκτες παρά πομποί Κι αν αυτό το σχηματοποιήσουμε θα δούμε καθαρά πως το «παίρνω»  των αισθήσεων είναι μεγαλύτερο απ’ την πράξη του «δίνω»

Είμαστε διαθέσιμοι να διαμορφωθούμε μα όχι να διαμορφώσουμε. Τείνουμε να ξεχάσουμε τα μέσα του πομπού Τον λόγο, την κίνηση και κυρίως, τον λόγο που είναι κίνηση

 

Δεν μπορούμε να ανακόψουμε την εποχή, ούτε την τεχνολογική εξέλιξη,  θα ήταν λάθος μια τέτοιου τύπου αφοριστική προσέγγιση  Όμως μπορούμε να πάμε μπροστά συμπεριλαμβάνοντας. Να πάμε προς μια  εποχή που χρησιμοποιεί όλα αυτά τα μέσα και τα νεοαποκτηθέντα και τα εγγενή.

Μα πως να μη γίνουν τα μέσα πανοπλίες πάνω στον ευλύγιστο κορμό του ανθρώπου;

Πως να μη γίνουν οι νέες συνήθειες νάρθηκες της αναπνοής, της φωνής και του λόγου;

Δεν είμαστε πια η αγροτική κοινωνία του προηγούμενου αιώνα που στα χωράφια, στα πεζούλια μοιράζονταν ο λόγος μαζί με τις ιστορίες του καθενός ξεχωριστά στον κοινό τόπο. Δεν είμαστε πια η κοινωνία που επικοινωνούσε εύκολα και άμεσα με τους γειτόνους και έπλαθαν στις συναντήσεις το κοινό φαντασιακό τους μέσα απο τις ιστορίες που ταξιδεύουν μονάχα με τον λόγο

Όλα γράφονται, καταγράφονται, απαθανατίζονται, ακινητοποιούνται

Στις αστικές περιοχές οι συνήθειες των τακτών συναντήσεων μεταξύ φίλων σε μεγάλες παρέες τείνει να εκλείψει Κι όταν συμβαίνει αναλώνεται η κουβέντα στα καθημερινά και πόσο ο καθένας τα καταφέρνει με τις επιταγές της εποχής και τις αναγκαιότητες Ο λόγος δεν ιστορεί την ζωή μα παραθέτει στεγνές περιγραφές της καθημερινότητας.  Ένα άλλο είδος σκληρής επιβίωσης με μόνο στόχο την επιβεβαίωση του «υπάρχω» σαν  εικόνα, σαν ύλη. Κι η σύναξη συνοδεύεται οπωσδήποτε με μια selfie και με tag των φίλων που υπήρξαν για μια στιγμή μαζί Μια φωτογραφία που δεν αναφέρεται, ούτε κινητοποιεί τη μνήμη των συμβάντων, των λεγομένων, της αίσθησης της συνάντησης μα απλά αποδεικτική της ύπαρξης και ως τέτοια καταναλώνεται σε ενεστώτα χρόνο.  

 

Είναι παρελθόν η προφορική επικοινωνία; Η επικοινωνία  των δράσεων αλλά και του φαντασιακού; Το μοίρασμα των ιστοριών μας είναι παρελθόν; Υποβιβάστηκε  μονάχα σε μια δραστηριότητα ελεύθερου χρόνου, ως ακροατές σε παραστάσεις, που κάποιοι άλλοι αναλαμβάνουν να μας ταξιδέψουν κι εμείς απλοί παρατηρητές και σπανίως ακροατές;

Ασφαλείς πίσω από μια εικόνα, χωρίς καμιά δυνατότητα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με αυτήν Ακόμη και η ιδιαιτερότητα έχει πλαισιωθεί. Diversity. Έχει περιοριστεί, έχει οριστεί, είναι διακριτή κι ακόμη πιο ξεχωριστή. Ακόμη και η ευγενική αναγνώριση της διαφορετικότητας γίνεται οριστικά. Όλα δίνουν την αίσθηση της κατάτμησης, χωρίζουν, ξεχωρίζουν, διακρίνουν, ομαδοποιούν εν τέλει κι αναγνωρίζουν μεν μα ελάχιστα ενώνουν

 

Ποια η σχέση όλων αυτών με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και χρησιμοποιούμε τον λόγο;

 

Όσο η προφορικότητα είχε σημαίνοντα  ρόλο στη ζωή του ανθρώπου, έπλαθε ιστορίες που έβαλαν τα θεμέλια για την συλλογική οπτική του κόσμου Για το συλλογικό φαντασιακό

Έπλασε μύθους κι αργότερα,  λυρική ποίηση εως έφτασε στα έπη που τελικά καταγράφηκαν κι έφτασαν ως εμάς γραπτά, εσωκλείοντας  μοτίβα και ιστορίες που ταξίδευαν για αιώνες  Έπλασε  παραμύθια, συνέχεια των μύθων, έπλασε θρύλους…

 

Απο κει και πέρα, αναπαράγουμε στις ιστορίες μας το φαντασιακό εκείνων των ανθρώπων που ένιωθαν τον λόγο ως μέλος απ’ το σώμα τους

 

Έχουμε απόλυτη συνείδηση πως η εποχή μας  δεν παράγει καινούριες ιστορίες, πως αναπαράγει άλλοτε επιτυχώς κι άλλοτε όχι τις ίδιες εκείνες τις ιστορίες των προφορικών χρόνων

Κι αυτό είναι αλήθεια Ο πολυγραφότατος άνθρωπος  δεν αντλεί πια τις ιστορίες απ’ τον λόγο μα απ’ το κεφάλι του, απ’ τον συλλεκτικό νου Δεν  ζει τις ιστορίες μέσω του λόγου τις ιστορίες που παράγει το σώμα του Ίσως γι’ αυτό να πολυγράφει, αναζητώντας απεγνωσμένα αυτή την αίσθηση που κάπου μέσα του, το είδος μας το ανθρώπινο,  την ξέρει Έχει περάσει απ’ αυτό το στάδιο

Μα ο λόγος και η φαντασία δεν είναι στάδια του ανθρώπου που περνούν και φεύγουν

Είναι ριζωμένα σ’ αυτή τη σπονδυλική στήλη που τον έστησε στα πόδια του ως άνθρωπο

Δομικό στοιχείο του σώματος και αίτιο της επικοινωνίας

(c) Μαρίνα Χατζηκυριάκου, 2019,  Φανταστικά Τοπία - 45 Κινήσεις για την Αφήγηση - Παράρτημα ΙΙΙ

 

Μύθος Παραμύθι Ποίηση - Η σύνθεση του λόγου 

Από το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα έχουμε περάσει σε μια περίοδο της ιστορίας όπου το άκουσμα ή η ανάγνωση των μύθων και των παραμυθιών αποσκοπεί μοναχά στην τέρψη.

Μα από την αρχή της γέννησης των μύθων ως τα μέσα του περασμένου αιώνα που τα παραμύθια ήταν ζωντανό στοιχείο στις συνευρέσεις των ανθρώπων -ιδιαίτερα στις ζωντανές προφορικού λόγου, αγροτικές κοινωνίες - δεν άλλαξε η εσώτερη ανάγκη του ανθρώπου που γέννησε τους μύθους και τα παραμύθια. Κι αυτή η ανάγκη δεν ήταν άλλη απ’ την κατανόηση του κόσμου, την κατανόηση του ίδιου του ανθρώπου αλλά και τη μεταφορά της εμπειρίας των ανθρώπων, των νόμων και των θαμάτων της ζωής και της σκέψης, μέχρι και την γνώση των ιστορικών γεγονότων από γενιά σε γενιά με λόγο κι ιστορίες. Τη μεταφορά της γνώσης από γενιά σε γενιά μαζί με τη σκυτάλη της ζωής αντλώντας και παραδίδοντας μνήμη

Η μνήμη των μύθων, το μοίρασμά τους, καθώς και αυτή των παραμυθιών, πάνε χέρι χέρι με τη δημιουργία. Κάθε φορά που λέμε μια ιστορία, αναδημιουργούμε, είτε πάνω σε κάτι γνωστό, είτε εκ του μηδενός Όπου εκ του μηδενός σημαίνει: μη γνωρίζοντας τις ρίζες της μνήμης, προσωπικής ή συλλογικής Αυτή η άγνωστη συνδυαστική περιοχή του νου που αποκαλούμε Φαντασία.

Έτσι, οι μύθοι, τα παραμύθια απαντούσαν στα ερωτήματα που ταλανίζουν τον άνθρωπο απ’ την αρχή του χρόνου κι οι απαντήσεις πλάθονταν με τη σοφία της φαντασίας Αυτής που ο Αριστοτέλης θεωρεί στοιχείο της νόησης, του νου, της λογικής όσο κι αν είχε αρχίσει ο διαχωρισμός αυτών των δυο από την εποχή των σοφιστών

Κατά τον ίδιο τρόπο, ο “προσωπικός” μύθος, αποτελεί μέρος του παρελθόν μας που έφτασε ως σήμερα, η οικογενειακές μας ιστορίες μέχρι εκεί που φτάνει η μνήμη των αφηγήσεων των γονέων και των παππούδων μας, περιλαμβάνουν και τη μνήμη του περιβάλλοντος, της μικροκοινωνίας, της γειτονιάς, του χωριού τους μα και της ιστορικής στιγμής που ζήσανε και επηρέασε την καθημερινότητά τους

Αυτές οι αφηγήσεις, παίρνουν τη θέση της προσωπικής μυθολογίας μας που την παραλαμβάνουμε και την εξελίσσουμε στη διάρκεια του δικού μας βίου Συνειδητά ή ασυνείδητα, είμαστε η συνέχεια της ζήσης

Το δικό μας παραμύθι, ο δικός μας “συμβολοποιημένος” ήρωας δεν είναι ένας μοναχά, μα αλλάζει με τα χρόνια, με τον καιρό, με τις στιγμές και τις ανάγκες, μεταμορφώνεται διαρκώς και φτιάχνει κάθε φορά το δικό του μονοπάτι

Καθώς πορεύεται στα μονοπάτια του, περνά τις δικές του περιπέτειες, συναντά τα εμπόδια του, προχωρά, συναντά θαυμαστές συμπτώσεις και απρόσμενες βοήθειες, προχωρά, μέχρι να φτάσει “κάπου” ή να θεωρήσει πω έφτασε, να ξεκουραστεί, να απολαύσει το νέο τόπο, τις νέες συνθήκες για να ξεκινήσει και πάλι κάποια άλλη στιγμή, όταν η ζωή του το προστάξει.

Ο ήρωας του προσωπικού παραμυθιού, απαντά στα ερωτήματα του ίδιου του δημιουργού του

Γι’ αυτό δε φτιάχτηκαν τα παραμύθια άλλωστε; Για να πλατύνει ο νους! Για να συμπεριλάβει το αδόκητο της πλάσης και της ζήσης, μαζί με το γνωστό, να τα ταιριάξει και να τα εξηγήσει για να τα κατανοήσει

Η φαντασία μετασχηματίζει, μεταμορφώνει όλα τα πρόσωπα, όλες τις εμπειρίες της ζωής.

Η φαντασία, στην κυριολεξία της είναι ένας χώρος που εδράζει στον άνθρωπο και πουθενά αλλού Εξαρτημένη απ’ το σώμα του, από το πόσο θα αφεθεί ελεύθερος, χαλαρός να ταξιδέψει στα χωράφια της κι εκεί να δημιουργήσει. Να αντλήσει απ’ το σώμα του, απ’ τις φλέβες του, απ’ οστά του, απ’ το ποτάμι της μνημοσύνης που κυλά μέσα του την ιστορία των ανθρώπων, καθώς εκεί οι μούσες αποθέτουν τους θησαυρούς τους.

Θησαυροί που ανήκουν στον ίδιο νου, στο ίδιο σώμα που εκφράζει, που ανοίγει για να ακούσει, μέσα από την ασφάλεια που του δίνει ο συμβολικός ήρωά των μύθων, των παραμυθιών, των ποιημάτων, των τεχνημάτων που πλάθει ο άνθρωπος απ’ την αρχή της ύπαρξής του

Κι αν αφαιρεθούν οι εξωτερικές όψεις των ηρώων των ιστοριών που πλάθουμε, αν θεωρηθούν ευρύτερα οι ευγενικοί σκοποί τους, αυτοί που τους κινούν για την περιπέτεια της ζωής, ανακαλύπτουμε τις ίδιες προαιώνιες αρχετυπικές μορφές.

Κοινές ανησυχίες, πανανθρώπινες εσωτερικές ανάγκες, έως τη μία και μόνη ανάγκη, της εσωτερικής ολοκλήρωσης. Κι όσο κι αν ακούγεται μεγάλο και πολύπλοκο αυτό το έργο στις μέρες μας, οι μύθοι μας διδάσκουν πως δεν είναι τίποτε άλλο η εσωτερική ολοκλήρωση πέρα από τη συμφιλίωση με ότι αποτελεί την Ύπαρξη. Με το προσωπικό εσωτερικό σύμπαν του ανθρώπου και το σύμπαν που παρατηρεί γύρω του, που με τους αιώνες όλο και πλαταίνει.

Το σώμα σέρνει τον χορό

Η Ύπαρξη του σώματος είναι η αιτία κι ο λόγος της αναζήτησης

Με το σώμα ως οδηγό της Φαντασίας φτάνουμε να δομήσουμε, να εκφράσουμε Λόγο

Λόγο ερμηνευτικό της πλάσης Λόγο παρηγορητικό της ζήσης, λόγο ποιητικό που δημιουργεί, που ποιεί κάτι απτό στον χαοτικό λαβύρινθο της αέναης αναζήτησης του ταξιδιού του ανθρώπου στη γη.

Ως σώμα.

Στο σώμα γίνεται η σύνθεση του λόγου

Κι όσο περισσότερο γίνεται αυτό "αντιληπτό", η ενότητά του, το ενιαίο του στο χώρο και στο χρόνο, τόσο ολόκληρος και δυνατότερος αρθρώνεται ο λόγος

Αχ! Πόσο μοιάζουμε οι άνθρωποι με τα δέντρα

Ένας σπόρος σ’ εύφορο έδαφος τη ζωή ανασταίνει

κι ύστερα, ρίχνουν ριζούλες

μικρές και λεπτές

δένει στέρεα στη γη τον κορμό τους

λεπτό και ευλύγιστο

με νεράκι της γης του ουρανό τον ψυχώνει

κάθε μέρα και νέα κλωνάρια

και μετά...

όταν δέσει γερά

να ψηλώνει

να απλώνει στον κόσμο κλωνάρια

και ανάλογα το είδος, το σπόρο, τη ρίζα, τη θύμηση

άλλος δέντρος καρπούς κι άλλος φρούτα

άλλος φύλλωμα κι άλλος λουλούδια

ότι έχει ο καθένας στη μνήμη να δίνει

να ζυμώνει τον ήλιο στα σπλάχνα του

και ανάλογα έδαφος κι άνεμο τους καρπούς να φροντίζει

Μήπως έτσι δεν κάνουν κι οι άνθρωποι;

Πως χαρίζουν τα έργα τους,

πρώτα απ’ όλα, ιστορίες και λόγια

Για τα δέντρα να λέμε πως χαρίζουν “τροφή”, “ομορφιά”

και οι άνθρωποι;

Λόγια

και τα Λόγια σα σπόροι ν’ ανθίζουν

να καρπίζουν και ν’ αστράφτει στα μάτια τους

καθρεφτάκι του ήλιου αλάθητο

και να! ανοίγουν οι δρόμοι

και περνούν οι αιώνες, τα χρόνια...

αναπνέοντας και συνθέτοντας λόγια

μαρίνα χ. (c)

Για την ομάδα Αφηγηματικής Δράσης 2019 -2020

Ταξίδι στη Χώρα του Λόγου  με τις Μεταμορφώσεις - Ομάδα Αφηγηματικής Δράσης

Γυμναστήριο Φαντασίας και Λόγου 

Το έτος 2018- 2019 : Μύθος, Παραμύθι, Ποίηση Η Σύνθεση του Λόγου

 Με τη μέθοδο Φανταστικά Τοπία προσεγγίζονται πλείστα θέματα που αφορούν στη Μυθοπλασία και την Αφήγηση Κάθε χρόνο ασχολούμαστε με όλα μα εστιάζουμε και εμβαθύνουμε σε ένα από αυτά. Έτσι, τη φετινή χρονιά, οι συμμετέχοντες θα εστιάσουν στο θέμα της ενότητας, της σύνθεσης, του “μαζί” σε πολλαπλά επίπεδα.

Από την αναζήτηση και μελέτη μύθων και ιστοριών που μιλούν για την ενότητα, έως την ανακάλυψη και βίωση μέσα από τις ασκήσεις της μεθόδου της προσωπικής θέασης του “μαζί” και τη σύνθεση μιας ιστορίας που περιγράφει την περιπέτεια του. Η εσωτερική θέαση, η εσωτερική ζωή ενός παραμυθιακού ήρωα που αναζητά την Ένωση. Με τι; Γιατί; Πως; Αυτά τα ερωτήματα θα απαντηθούν από τον καθένα ξεχωριστά, καθώς δουλεύει και παίζει με τις ασκήσεις των Φανταστικών Τοπίων

Από τη σύνθεση της κίνησης την ενότητα της αναπνοής και της κίνησης, την ενότητα της κίνησης με το λόγο, τον ρυθμό και το συντονισμό, την μουσική σύνθεση του λόγου, τη σύνθεση διαφορετικών τρόπων έκφρασης στο ίδιο εκφραστικό μέσο Στο Λόγο

Τη σύνθεση, την ενότητα του παρελθόντος του παρόντος και του μέλλοντος μέσα στην ίδια ιστορία, στο ίδιο σώμα ως να φτάσουμε στην παράσταση μας τη μεγάλη γιορτή της ομάδας τον Ιούνιο, με στόχο να ενώσει όλες τις ιστορίες, όλες τις φωνές κι όλα τα αυτιά που θα βρίσκονται εκεί.

Ενότητα με τη φύση, με τον εαυτό, με τα αντίθετα, με τα διαφορετικά.

Ενότητα των διαφορετικών μερών που μας συνθέτουν. Σύνθεση τελικά

Γιατί εμείς ενώνουμε Εμείς είμαστε η σύνθεση

Και η Αφήγηση είναι μια διαδικασία Σύνθεσης είναι η μουσική του Λόγου

Η ίδια η μέθοδος “Φανταστικά Τοπία – 45 ασκήσεις για την Αφήγηση “ αποτελεί σύνθεση διαφορετικών πεδίων ώστε να προσεγγίσουμε όσο περισσότερες παραμέτρους επηρεάζουν και συνθέτουν το λόγο

Αναπνοή, Κίνηση, εργασία με τη Φαντασία, Γραφή, Παραμύθι, Ποίηση, Μύθος, Ραψωδία, Ρυθμό, Φώνηση, βασικά στοιχεία από το Θέατρο και το Χορό, περιοχές Εντάσεων, καθώς και στοιχεία Άρθρωσης και Ορθοφωνίας

Το ίδιο το σώμα είναι Σύνθεση

Θα δούμε, ή καλύτερα, θα βιώσουμε τα στοιχεία και τον τρόπο της δικής μας σύνθεσης του δικού μας Λόγου Ο καθένας του δικού του μα και του Ενιαίου κοινού μας Λόγου απ’ τις απαρχές του ως σήμερα

Το έτος διαιρείται σε δυο αλληλένδετους τετράμηνους κύκλους.

1ος κύκλος: Μυθοπλασία- Φανταστικά Τοπία: Ακολουθώντας το αφηγηματικό σώμα
- Απ' την αναπνοή στη Δράση.
Οκτώβριος - Ιανουάριος

2ος κύκλος: Με έναυσμα κείμενα απ τη παγκόσμια μυθολογία και ποίηση, εργασία με το Αφηγηματικό Σώμα -εργασία με Λόγο - Φωνή και Έκφραση – Performance .
Φεβρουάριος – Μάιος

Παράσταση της Ομάδας: Ιούνιος

Ξεκινά για άλλη μια χρονιά Ταξίδι στη Χώρα του Λόγου 

με τις Μεταμορφώσεις - Ομάδα Αφηγηματικής Δράσης

2018-2019: Μύθος, Παραμύθι, Ποίηση Ο μίτος της Δημιουργίας 

με την αφηγήτρια Μαρίνα Χατζηκυριάκου

Έναρξη Δευτέρα 1 Οκτωβρίου στις 18:00 – 20:00

στο Studio UP Πτολεμαίων 29Α – Θεσσαλονίκη
(εντός της στοάς) 5ος όροφος 

Τηλέφωνο Επικοινωνίας - Κράτηση θέσης στο : 6945 992509

Το έτος 2018- 2019 : Μύθος, Παραμύθι, Ποίηση Ο μίτος της Δημιουργίας

Οι συμμετέχοντας θα εργαστούν πάνω στο θέμα που θα ανακτήσουν από τη σωματική τους δράση μέσω ασκήσεων Η ιστορία, που προκύπτει, μορφοποιείται με τους όρους της Μυθολογίας του Παραμυθιού και της Ποίησης από το στάδιο της προφορικότητας και της γραφής έως την Αφήγηση σε κοινό 

Το έτος διαιρείται σε δυο αλληλένδετους τετράμηνους κύκλους.

1ος κύκλος: Μυθοπλασία- Φανταστικά Τοπία: Ακολουθώντας το αφηγηματικό σώμα - Απ' την αναπνοή στη Δράση. 

Οκτώβριος - Ιανουάριος

2ος κύκλος: Με έναυσμα κείμενα απ τη παγκόσμια μυθολογία και ποίηση, εργασία με το Αφηγηματικό Σώμα -εργασία με Λόγο - Φωνή και 

Έκφραση – Performance .

Φεβρουάριος – Μάιος

Παράσταση της Ομάδας: Ιούνιος

Κάθε κύκλος ολοκληρώνει το αντικείμενο του και μπορεί όποιος επιθυμεί να συμμετέχει σε έναν από αυτούς ή στο σύνολο.
Μέγιστο συμμετοχών: 7

Αναλυτική Περιγραφή των Αντικειμένων της Ομάδας

Μυθοπλασία

- Σωματικές Ασκήσεις Μυθοπλασίας -Ασκήσεις ενεργοποίησης Φαντασίας και Μνήμης

- Από την Ανυπαρξία στην Ύπαρξη μιας Ιστορίας - Το αφηγηματικό σώμα

- Προσαρμογή γραπτής ιστορίας η κειμένου σε προφορικό λόγο -σωματική προσέγγιση

- Δομικά στοιχεία του παραμυθιού -θεωρητικές προσεγγίσεις για το παραμύθι

- Εσωτερικές λειτουργίες των παραμυθιών, των μύθων, της αλληγορίας της ποίησης – συμβολοποίηση – προσωποποίηση.

- Από τους Μύθους στη λαϊκή παράδοση – Η λειτουργία της προφορικότητας

Σώμα – Κίνηση

- Ασκήσεις Αναπνοής, Χαλάρωσης – Ενεργοποίησης – Διεύρυνσης

- Ασκήσεις κίνησης, αυτοσχεδιασμού

- Ασκήσεις ρόλων

- Πρόσωπο και Εκφραστικότητα

- Τα χέρια που ζωγραφίζουν τον Λόγο – Μιμητική και Αφήγηση, τα δυσδιάκριτα όρια

- Η Φόρμα

- Σκηνοθετική προσέγγιση

Φωνή – Λόγος

- Ασκήσεις: ο λόγος ως μέλος του σώματος - οι αντηχήσεις της φωνής στο σώμα

- Ασκήσεις Φωνής (αρχές φώνησης – ορθοφωνία, άρθρωση ) και των χαρακτηριστικών του λόγου (τόνος, χροιά, ύψος, ταχύτητα, παύση, πλαστικότητα κ.ά. )

- Μουσικότητα του Λόγου και Αναπνοή – Έπη

- Τεχνικές για την αποφυγή κακώσεων και καταπόνησης φωνής

Αφήγηση

- Στοιχεία Αφηγηματολογίας

- Διαφορές στην προσέγγιση αφήγησης σε διαφορετικά είδη λόγου

( Παραμύθι, Μύθος – βιωματική ιστορία, Έπος, Ποίηση, θεατρικός μονόλογος, Δοκιμιακή ομιλία)

- Σωματική Μνήμη – Αναβίωση της ιστορίας με οδηγό τις λέξεις του κειμένου

- Ο ρόλος της εικόνας στη μνήμη

- Η Αφήγηση ως πράξη επικοινωνίας και γνώσης (κοινωνική και εκπαιδευτική χρήση)

- Η Αφήγηση ως εμψύχωση. - Η Αφήγηση ως παράσταση.

Και στους δύο τετράμηνους κύκλους εργαζόμαστε με τη Μυθοπλασία, το Σώμα ως αφηγηματικό μέσο και τη Φωνή, δίνοντας έμφαση στη Μυθοπλασία στον πρώτο κύκλο και στην Αφήγηση στον δεύτερο .

Το πρόγραμμα είναι βιωματικό δηλαδή σωματικό.

Αφορά την εμπειρία της Αφηγηματικότητας του σώματος

και του Λόγου ως μέλος του σώματος.

Η Μαρίνα Χατζηκυριάκου είναι Αφηγήτρια, Παραμυθού και η εκκίνηση της βρίσκεται στον κοινό χώρο που συνδέει την ποίηση, τη ραψωδία και τα παραμύθια.

Τηλέφωνο επικοινωνίας – Κράτηση Θέσης: 6945 992509

ηλεκτρονική φόρμα: metamorphosis-stories.blogspot.gr/p/blog-page_24.html

οι σελίδες μας στο facebook: facebook.com/DumSpiroLogiaSperno

και: Μεταμορφώσεις-Ομάδα-Αφηγηματικής-Δράσης

Συναντήσεις Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας

Στο πλαίσιο του θέματος Προφορική παράδοση και Νεοτερικότητα θα υλοποιηθούν στη Θεσσαλονίκη από τον Νοέμβριο του 2017 έως και τον Μάϊο 2018 σειρά συναντήσεων που θα διεξαχθούν το τελευταίο Σάββατο κάθε δεύτερου μήνα (Νοέμβριο – Ιανουάριο – Μάρτιο – Μάιο ) ως συναντήσεις εργασίας και την αμέσως επόμενη Κυριακή κάθε Σαββάτου θα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα, και οι ιστορίες που προέκυψαν.

Στόχος των ημερίδων ζωντανής παραμυθίας είναι η εργασία με ιστορίες της προφορικής παράδοσης και των θεμάτων που αυτές διαχειρίζονται και να επιχειρηθεί η μεταφορά ή μετατροπή των ιστοριών με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να ακουστούν στο σημερινό περιβάλλον και να συγκινήσουν επιτυγχάνοντας τον αρχικό στόχο της κάθε ιστορίας ή να επανεξεταστεί με βάση τις σημερινές ανάγκες αυτός ο στόχος.

Τι είναι οι Συναντήσεις Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας

Στα παραμύθια βρίσκονται οι παλιότερες ιστορίες της ανθρωπότητας

Το ερώτημα είναι αν μπορούν να είναι ταυτόχρονα καινούριες.

Αν και πολλά από τα θέματα που απασχολούν τους ανθρώπους απ’ την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα είναι τα ίδια κι απαράλλαχτα, το περιβάλλον, το αξιακό σύστημα κάθε εποχής μεταβάλει τις ιστορίες και τα χαρακτηριστικά τους και καθορίζει τις δράσεις και τον τρόπο των ηρώων.

Αρκεί να ονομάσεις τον ήρωα του παραμυθιού Ιωάννη αντί Γιάννο;

Αρκεί να του φορέσεις ρούχα αθλητικά αντί για βράκα;

Αρκεί να του βάλεις στο στόμα τον τρόπο του σύγχρονου λόγου;

Τι γίνεται με το περιβάλλον του Γιάννου ή του Ιωάννη; Αν το μετατρέψουμε ώστε να διαδραματίζεται σε μια πόλη αντί της υπαίθρου επεμβαίνουμε στη βασική δομή;

Υπάρχει βασική δομή;

Είναι το περιβάλλον, τα ονόματα οι φορεσιές δομικά στοιχεία; πότε αποτελούν μέρος των συμβολισμών του;

Τι πλάθεται στο στόμα του παραμυθά κείνη την ώρα που ταυτόχρονα θυμάται το παλιό και επικοινωνεί με το τώρα, ρίχνοντας ένα σπόρο στο μέλλον, δημιουργώντας παράδοση;

Μπορούμε να πούμε μια παλιά ιστορία και ν’ ακουστεί σε σύγχρονα αυτιά έτσι ώστε ο λόγος της να κινήσει, να συγκινήσει επιτυγχάνοντας τον αρχικό στόχο της ιστορίας;

Να παρηγορήσει με την ίδια αίσθηση της παρηγοριάς που νιώθουν οι άνθρωποι σ’ όλη την ιστορία τους; Να καθησυχάσει, να ημερώσει το νου, να ταξιδέψει τη φαντασία, ν’ ανοίξει δρόμους και τελικά να διασκεδάσει με την καρδιά του αυτός που την ακούει;

Πόσο μας αφορά τελικά και με ποιο τρόπο μια παλιά ιστορία;

Είναι ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει όλους όσους λένε παραμύθια.

Είτε αυτό το κάνουν επαγγελματικά, είτε σα στοιχείο της εργασίας τους, είτε στην προσωπική τους ζωή στους οικείους τους. Κανείς δε θέλει να πει μια παρωχημένη ιστορία εκτός αν πρόκειται για μελέτη για λαογραφική καταγραφή.

Τα θέματα των συναντήσεων εργασίας ζωντανής παραμυθίας, περιλαμβάνουν ερωτηματικό κι ο στόχος τους δεν είναι να προτείνουν συγκεκριμένους τρόπους καθ’ έδρας αλλά να σπείρουν το ερώτημα να δώσουν τα εργαλεία για τη διερεύνηση του ερωτήματος και τον χώρο για την ανάπτυξη της προσωπικής απάντησης του κάθε ενός απ’ τους συμμετέχοντες χρησιμοποιωντας ως υλικό εφαρμογής μια ιστορία που κουβαλούν οι ίδιοι ως άκουσμα και ως επιθυμία να τη μοιραστούν.

Αναβίωση, αναπαραγωγή ή συνέχιση της πορείας των παραμυθιών;

Πολλές διασκευές γνωστών παραμυθιών έχουνε δει το φως και τ’ αυτιά μας

Πότε όμως πρόκειται για λόγια ή λογοτεχνική διασκευή και πότε για τη εγγενή λειτουργία του παραμυθιού να ταξιδεύει τις ιστορίες με όχημα τον παραμυθά και να προσαρμόζεται κάθε φορά στην εποχή και το ακροατήριο;

Οι διασκευές πολλές φορές στέκονται μόνο στα σημεία διασκευής και στην ανατρεπτικότητά τους και το τελικό αποτέλεσμα εστιάζει σε αυτά τα σημεία περισσότερο από ότι στη βασική λειτουργία του ίδιου του παραμυθιού

Παρά την αναβίωση της τέχνης της αφήγησης παραμυθιών στις μέρες μας δεν είναι λίγοι, αυτοί που θεωρούν παρωχημένο τον τρόπο που παρουσιάζονται στα λαϊκά παραμύθια οι ήρωες, οι δράσεις τους και οι ευγενικοί σκοποί τους Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ρόλος των γυναικών, της μητριάς, της κόρης, της μάγισσας, της αδερφής, της βασιλοπούλας κ.ά.

Πέρα από το συμβολισμό που φέρουν οι δράσεις και οι ιδιότητες των ηρώων σε κανέναν δεν είναι ευχάριστο ή βολικό να αποσυμβολίζει την ώρα της ακρόασης στο νου του, στη διάρκεια του ακούσματος ενός παραμυθιού, πως ο γάμος δεν είναι γάμος αλλά η εσωτερική ένωση, η ολοκλήρωση κι η ενηλικίωση, πως ο βασιλιάς δεν είναι ο βασιλιάς αλλά η δύναμη της κυριαρχίας, της ευθύνης, ο ίδιος ως οδηγός της ζωής του, αντί να αφήνεται να παραμυθιαστεί και να παρηγορηθεί. Μα χτυπούν παράταιρα πράγματι στ’ αυτιά μας κάποιες λέξεις, κάποιες θεάσεις των παραμυθιών με πρώτη και καλύτερη τη θέση της γυναίκας, και σίγουρα στέκουν εμπόδιο στην παρηγοριά, - που άλλωστε είναι ο σκοπός της παραμυθίας - αν δεν αποκωδικοποιηθούν.

Φτιάχνει άραγε νέα παραμύθια πάνω στις παμπάλαιες δομές η εποχή μας; Υπηρετούν την παρηγορία τα παραμύθια μας;

Ποιες είναι οι διαφορές των σημερινών γραπτών παραμυθιών με τα προφορικά λαϊκά παραμύθια ως προς τα χαρακτηριστικά τους;

Συνεχίζει την παράδοση της προφορικότητας των παραμυθιών και εν γένει των προφορικών ιστοριών η εποχή μας; Παραδίδει στους επόμενους κοινό προφορικό υλικό; Δημιουργεί παράδοση;

Προσαρμόζονται σήμερα στα χείλη των παραμυθάδων τα παραδοσιακά παραμύθια;

Κι αν προσαρμόζονται είναι αυτό πράγματι “προσαρμογή” που εξυπηρετεί τις σημερινές ανάγκες και προσαρμόζει στις συνθήκες και τα ήθη της εποχής;

Πόσο έχει επηρεάσει την εξέλιξη της παραμυθίας ο περιορισμός του προφορικού μοιράσματος;

Είναι η παραμυθία έτσι όπως εκφράζεται σήμερα μέρος της ζωντανής προφορικής επικοινωνίας μας ή είναι μια λαογραφικού τύπου ανάμνηση που χαριτολογώντας την αναπαράγουμε

Φτάνει ο δρόμος της παραμυθίας στις μέρες μας κι αν όχι τι έχει φράξει το δρόμο της;

Ανάγνωση παραμυθιού ή Αφήγηση παραμυθιού;

Ποιες είναι οι μυθολογίες του σύγχρονου κόσμου και ποια η σχέση τους με την παραμυθία;

Αυτά και άλλα ερωτήματα επιχειρούμε να προσεγγίσουμε στις Ημερίδες Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας όχι τόσο με το νου μας όσο αναβιώνοντας λαϊκά παραμύθια και διηγήσεις και συμβάλλοντας ο καθένας/ η καθεμιά στην αποκωδικοποίηση και επανακωδικοποίησή τους σε σχέση με το σήμερα

Πολλά τα ζητήματα που προκύπτουν με κύρια τα ηθικά θέματα που έχουν σαφώς διαφοροποιηθεί απ’ την εποχή που το λαϊκό παραμύθι λέγονταν στα χωράφια και στους φούρνους και στα γλέντια των ενηλίκων που έπαιρναν τα χείλη τους φωτιά και κάθε αφήγηση ήταν διαφορετική μα σταθερή και άξια να συγκινήσει και να παρηγορήσει με μαστοριά

Ο στόχος του εργαστηρίου είναι να επεξεργαστεί μέσω ασκήσεων σωματικών, τις δράσει των ηρώων ενός λαϊκού παραμυθιού εξετάζοντας σε πρώτη ανάγνωση τον τρόπο που αυτοί οι ήρωες μπορούν να κινηθούν στο σήμερα, ποιο δρόμο παίρνουν πως δρουν και ποιο αποτέλεσμα των δράσεων τους μπορεί να συγκινήσει και άλλους πέρα απ την ατομικότητα του ήρωα.

Και γιατί όλο αυτό παρακαλώ;

Λέγοντας μια ιστορία που κατάφερε να κατακτήσει τη μνήμη μας, αυτοσυστηνόμαστε μαζί με τον κόσμο μας , μετατρέποντάς την καθώς την αφηγούμαστε, φέρνοντάς την στο τώρα μας, επαναπροσδιοριζόμαστε κι εμείς κι ο κόσμος μας. Κι αυτό

Σε ποιους απευθύνεται

Σ όλους όσους αναζητούν να βρουν τρόπους να χωρέσουν τη σημερινή πραγματικότητα σ’ ένα πλαίσιο που δίνει τη δυνατότητα της κατανόησης της ζωής του και μια χαραμάδα προοπτική για να μοιραστεί με τους άλλους στη δική του αφήγηση κι αυτό να ακουστεί στα σημερινά αυτιά.

Σε όλους όσους αφηγούνται ιστορίες, ιδιαίτερα σε δασκάλους και γονείς

1η Συνάντηση Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας

Σάββατο 25 Νοεμβρίου 11:00 – 16:00

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 17:00 – 19:30

Θέμα: Το καλό, το κακό κι οι Ιστορίες του φόβου

2η Συνάντηση Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας

Σάββατο 27 Ιανουαρίου

Κυριακή 28 Ιανουαρίου

Θέμα: Από την Κυρά στη Δούλα κι αντίστροφα

ο Ρόλος των γυναικών στα Παραμύθια

3η Συνάντηση Ανοιχτής Παραμυθίας

Σάββατο 31 Μαρτίου

Κυριακή 1 Απριλίου

Θέμα : Διαχείριση αλλαγών στα παραμύθια

Οι μεταμορφώσεις των μύθων

4η Συνάντηση Ανοιχτής Παραμυθίας

Σάββατο 26 Μαΐου

Κυριακή 27 Μαΐου

Θέμα: Ο εκφοβισμός στα παραδοσιακά παραμύθια

Βία και συμβολισμοί του δυνατού και του αδύναμου

Διαδικασίες συμμετοχής 

Οι συμμετέχοντες φέρνουν στη  συνάντηση  μια προφορική ιστορία ή ένα παραμύθι που άκουσαν οι ίδιοι στην παιδική τους ηλικία ή αργότερα και αποτελεί γι' αυτούς σημείο αναφοράς σχετικά με τις έννοιες του καλού, του κακού ή του φόβου (και τα τρία ή έστω ενός από αυτά)

Είναι σημαντικό οι ιστορίες αυτές να είναι είτε προφορικής είτε της λαϊκής παράδοσης ή οικογενειακές ιστορίες και όχι προϊόν λογοτεχνικής ή σύγχρονης παραμυθίας.

Μία σύντομη περιγραφή (περίληψη μιας παραγράφου) αυτής της ιστορίας θα πρέπει να αποσταλεί το αργότερο εως τις 21 Νοεμβρίου στο marinachatzikyriakou@yahoo.gr

Πληροφορίες Δηλώσεις Συμμετοχής στο 6945 992509

και στη φόρμα

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd6bdqohDlIR0W_u1Dgk-lol_cSQkeMaLCJEoAc7QIlgkH-DA/viewform

Μέγιστος αριθμός συμμετοχών: 10